Cypr między Wschodem i Zachodem - cz.8

Zapraszamy do cyklu publikacji i towarzyszącym im fotorelacjom autorstwa Anny Przybycińskiej poświęconych kulturze Cypru - od śladów starożytności po współczesne odsłanianie fundamentów jego chrześcijańskiej tożsamości.

Cypryjska Madonna

Czym Częstochowa dla Polaków, tym Kykkos dla Cypryjczyków. Historia klasztoru sięga Bizancjum, choć obecne zabudowania nie są aż tak stare. Ikonę Matki Bożej z Kykkos dostrzegamy już na murach budowli. W XI wieku w pewnym klasztorze żył mnich Izajasz. Pragnął on zamieszkać w odosobnieniu i poprosił o taką możliwość swojego igumena (przełożonego wspólnoty). Ten za pierwszym razem odmówił zgody, za drugim razem przychylił się do prośby mnicha.

Izajasz obawiając się, aby życie światowe nie odciągnęło go od wzniosłych zamiarów, złożył przed odejściem z klasztoru ślub milczenia. Znalazłszy odosobnione miejsce zamieszkał jako pustelnik z dala od ludzi. Pewnego dnia przebywający na polowaniu bizantyjski zarządca Cypru Manuel Voutomites zagubił się w lesie i próżno szukał drogi powrotnej. Aż spotkał dziwnego człowieka z długą brodą i w podartych łachmanach. Próbował go pytać o drogę, a gdy ten odwrócił się i odszedł, wzburzony pobił go i porzucił. Powróciwszy do domu, Manuel zapadł na dziwną słabość. Sprowadzani lekarze nie byli w stanie mu pomóc. Wreszcie poproszony do chorego kapłan spytał go, aby przypomniał sobie, czy nie uczynił komuś czegoś złego, co mogłoby być przyczyna dziwnej choroby. Manuel przypomniał sobie o człowieku porzuconym w lesie, kazał go odszukać i przyprowadzić, a następnie przeprosił. Izajasz zgodził się przebaczyć, ale pod warunkiem, że ten zabierze go do Konstantynopola aby przywiózł cudowną ikonę, która objawiła się mu we śnie.

Aleksy I Komnen władca Bizancjum nie chciał pozbyć się cudownej ikony, której autorstwo przypisywano samemu św. Łukaszowi. Postawił przed Izajaszem do wyboru dwie ikony – oryginalną i kopię. Gdy ten wyciągnął rękę, na ikonie usiadła pszczoła. Ta właśnie oryginalna ikona została zabrana przez Izajasza i umieszczona najpierw w jego grocie, a następnie w specjalnie wybudowanym klasztorze (rok 1082).

Obecnie ikona znajduje się w ikonostasie katolikonu (głównego kościoła monasteru), zasłonięta ozdobną ryzą i haftowaną zasłoną, a znamy ją tylko z kopii. Ikona przedstawia Maryję trzymającą Jezusa ubranego w krótką szatę odsłaniającą nogi. Twarze Matki i Syna są zwrócone w tę samą stronę. Matka Boża trzyma Jezusa za rękę, jakby chciała powstrzymać go przed gestem błogosławieństwa i powiedzieć – jeszcze nie czas, jeszcze zostań ze mną jako Dziecko.

Wszystkich, którzy chcieliby zbezcześcić święty wizerunek ostrzega metalowe ramię zawieszone dla upamiętnienia Turka, który nierozważnie zapalił fajkę od jednej z lamp oliwnych i po pewnym czasie stracił rękę.

Z klasztorem Kykkos był związany arcybiskup Makarios III, pierwszy prezydent niepodległej Republiki Cypru. Jego grobowiec, przy którym gwardia narodowa pełni honorową wartę, znajduje się na wzniesieniu oddalonym o 3 km od monastyru.

Aby obejrzeć fotorelację kliknij na zdjęcie:

  

Tekst i zdjęcia Anna Przybycińska